تاریخچه سمیولوژی موضوعی است که در این مقاله من فائزه نجدی سمیعی مدیر پروژه آتلیه طراحان برتر به آن می پردازم. همراهان گرامی به سایت طراحان برتر خوش آمدید .
همانطور که در مقاله قبلی با عنوان تفکر خلاق قبل از طراحی لوگو و طراحی آرم شرکت ها ( قسمت چهارم ) اشاره کردیم ، سمیولوژی یا لوگو شناسی دارای تاریخچه ای برای خود در صنعت طراحی لوگو و طراحی آرم شرکت ها می باشد . علم سمیولوژی یا همان لوگو شناسی در ایران نیز ریشه دارد و ما در این مقاله به شرح تاریخچه سمیولوژی خواهیم پرداخت .
ریشه تاریخچه سمیولوژی به حدود سال های ۱۳۵۰ باز می گردد که توجه بیشتری در خصوص مطالعات فرهنگی و علوم انسانی به آن شده است که بخشی از آن در اثر ترجمه و انتشار آثار رولان بارت نظریه پرداز ادبی و فیلسوف برجسته فرانسوی بود . بارت عقیده دارد : هدف سمیولوژی یا لوگو شناسی در برگرفتن هر چیزی است که به صورت هر سنت رسم ، و قرارداد اجتماعی محتوایی خاص می دهد حال اینکه لوگو شناسی و یا همان سمیولوژی در صنعت طراحی لوگو و طراحی آرم از پیچیدگی های خاص خود برخوردار است .
این نشانه می تواند ، تصویر ، حالت ، آوای موسیقی ، یا شیء باشد . اگر این چیز ها به وجود آورنده یک زبان هم نشوند ، حداقل یک نظام کلی دلالت عمومی را در طراحی لوگو و طراحی آرم شرکت ایجاد می کنند .
البته لازم است بدانید که سمیولوژی هنوز تبدیل به یک نظام و نهاد آکادمیک نشده است ، بلکه می شود آن را یک حوزه مطالعاتی گسترده در خصوص طراحی لوگو و طراحی آرم شرکت ها تلقی نمود . که از نظریات آرا ، و شیوه های پژوهشی مختلف و متفکرین برجسته و متفاوتی در جهان تشکیل شده است . سمیولوژی تاکنون بیشتر برای تحلیل متون و ادبیات به کار گرفته شده است ، هر چند این نوع مطالعات می تواند بسیار فراتر از تجزیه و تحلیل متن ضبط شده باشند . نشانه نوشته یکی از انواع آن ها است . صدای ضبط شده و تصویر ویدئویی هم نوع دیگری از متن هستند . به این ترتیب ، پیام صورتی فیزیکی می باید و از فرستند پیام و مخاطب جدا و مستقل می شود ، متن از مجموعه لوگو ها ، خواه لوگو تایپ ها یا آوایی و یا حالت هایی از حرکت ، ساخته می شود . این مجموعه باید قابل تفسیر باشد و سرانجام تبدیل به مرجعی شود برای نشان دادن قراردادهای از پیش تعیین شده اجتماعی که از طریق رسانه ای معین ، گونه ای خبر را تداعی می کند
نظریه پردازان رسانه را به شیوه های مختلف دیده اند ، ولی به طور کلی رسانه ممکن است رسانه ارتباط جمعی مانند رادیو ، تلویزیون ، روزنامه ، کتاب ، عکس ، فیلم ، پادکست ها ( یا همان صداهای ضبط شده ) و یا تصویر باشد که در تمام آن ها از طراحی لوگو سازمان مربوطه به عنوان یک امضا استفاده می کنند . از رسانه های بینا فردی نیز می توان تلفن ، نامه ، فکس ، ایمیل ، کنفرانس ویدئویی و یا شبکه های اجتماعی و اینترنتی را نام برد . تجربه های انسانی با چند حس صورت می گیرد و در نتیجه ، انتقال این تجربه ها در هر رسانه ای محدود به امکانات گذرگاهی آن رسانه است . ولی استفاده مکرر و روز مره از هر رسانه ای آنقدر آن را معمولی و طبیعی می کند که مسائل و مشکلات آن دیگر دیده نمی شوند ، و رسانه برای کاربرانش به نوعی نامرئی و شفاف می شود ، تا جایی که رسانه تبدیل به خود پیام می شود . به هر حال عبارت های آشنای توصیف ناپذیر ” زبان از گفتن آن قاصر است ” یا ” در قالب کلمات نمی گنجد بیانگر احساسی است آشنا که از همین محدودیت های خاص این رسانه ، یعنی زبان ناشی می شود . گاهی فراموش کردن طبیعی پدیده و فرآیند انتقال خبر به وسیله رسانه به جایی می رسد که نظریه پردازان رسانه ای استدلال می کنند که فنون سیستم انتقال به طور اجتناب ناپذیری خود ، جزئی از خبر و یا حتی خود خبرند . مثل آنکه راه های مسافرت ، جدا از هدف رسیدن به مقصدی خاص ، گاه خود هدف می شوند . در صورت وقتی از یک رسانه استفاده می کنیم ، علاوه بر مقصود خود به ناچار از امکانات و محدودیت های آن رسانه نیز پیروی می کنیم و این عمل هدف اولیه مان را تا حدی تغییر می دهد . ادامه این موضوع به طیف وسیعی از نظریات تحلیل رسانه ای پیام یا محتوا می انجامد که دیدگاه های مختلفی از جبرگرایانه ترین ، آن ها را نسبت به فناوری رسانه ای ، تا دیدگاه های میانه رو تر در بر می گیرد . در این مسئله مهم این است که با این وصف ، شیوه استفاده از رسانه ها و حتی خود رسانه ها در شرایط مختلف اجتماعی – فرهنگی و تاریخی ، صورت خاص به خود می گیرد و این اشکال دائما در حال تغییرند . در هر حال امروز در حوزه رسانه ها و ارتباطات ، تحلیل ها و مطالعات محتوا و رسانه به یک جریان قوی در تحقیقات علوم اجتماعی تبدیل شده است . در حالی که تاریخچه سمیولوژی یا لوگو شناسی در صنعت طراحی لوگو حرفه ای و طراحی آرم را امروزه بیشتر می توان در کنار مطالعات فرهنگی قرار داد .
سمیولوژی به جای تمرکز خاص بر روی یک رسانه معین جدا از عوامل دیگر بیشتر به تحلیل متن در رسانه ها به صورت تمامیت های ساختار یافته با عناصر مربوط به هم توجه می کند و در جستجوی یافتن معانی پنهان و تلویحی در آنهاست . تاریخچه سمیولوژی یا لوگو شناسی در خصوص طراحی لوگو دارای نظریه ها و فرضیه های بسیار وسیع در درون خود نیست ، هرچند همیشه در جستجوی تدوین اصول و قواعد کلی بوده است . برای مثال دو پایه گزار معروف سمیولوژی ، پیرس و سوسور هر دو می خواستند تعریفی بینادی از نشانه ارائه دهند . پیرس طبقه بندی منطقی از انواع لوگو ها را معرفی می کند که راه گشای کسانی شد که می خواستند رمزها و قراردادهای اجتماعی را شناسایی و دسته بندی کنند . حال آنکه نظریه های سوسور نقطعه شروع مطرح شدن روش شناسی ساختارگرا برای تحلیل انواع متون و عملکردهای اجتماعی آن ها شد . تاریخچه سمیولوژی یا همان لوگو شناسی طیف وسیعی از مطالعات در زمینه های متفاوت علوم انسانی را در بر می گیرد . در سطح جهان افراد برجسته مختلفی از زبان شناسان گرفته تا فیلسوفان و جامعه شناسان نظریه پردازان ادبی و زیبایی شناسی از دیدگاه خود با مباحث سمیولوژی در گیرند . ولی همه این افراد فقط روی ساده ترین تعریف اولیه از اینکه سمیولوژی چیست توافق نظر ندارند . حتی سمیولوژیست ها برجسته جهان هر یک بر سر اینکه سمیولوژی در طراحی لوگو و طراحی آرم شرکت ها شامل چه مباحثی است ، نظرات متفاوتی دارند . به طور کلی ، هر چیزی را که برای آن نسبت دلالت بر هر چیز دیگر در جهان قائل شویم ، می تواند در حوزه کار سمیولوژی طراحی لوگو یعنی لوگو شناسی قرار گیرد ، ولی فراتر از این ، حتی در تعاریف کلمات و مفاهیم اولیه آن نیز تفاوت های زیادی دیده می شود . سمیولوژی از روزهای نخست تا کنون تغییرات زیادی به خود دیده است و هر تفکری به سهم خود کوشیده تا ضعف های مفاهیم اولیه آن را رفع کند.
اما اینکه آشنایی با سمیولوژی چه فایده ای برای طراحان گرافیک دارد، موضوعی است که در مقالات بعدی به تفصیر به آن خواهیم پرداخت ، پس با من فائزه نجدی سمیعی مدیر پروژه آتلیه طراحان برتر همراه باشید
و برای سفارش آنلاین طراحی لوگو و طراحی آرم شرکت خود می توانید از طریق شماره های صفحه تماس با ما ارتباط بر قرار کنید
ادامه دارد …